इटहरी । पाँच कक्षासम्म अध्ययन हुने विद्यालयमा एक समय तीनजना मात्रै विद्यार्थी भएपछि मोरङको मिक्लाजुङ गाउँपालिका १ मा रहेको श्री सिर्जना आधारभूत विद्यालयलाई पालिकाले ‘मर्ज’ गर्ने तयारी गरेको थियो । तर, स्थानीय सरकारको दबाबलाई बेपर्वाह गर्दै स्थानीयबासीले सक्रियता देखाएपछि अहिले यो विद्यालय यस क्षेत्रकै उदाहरणीय बनेको छ ।
तीन वर्षअघि गाउँपालिका अध्यक्ष देवीप्रसाद आचार्य, शिक्षा विभागका प्रमुख काशीनाथ खनाल लगायतको टोलीले त्यसबेला विद्यालयमा विद्यार्थी अभाव भएकाले विद्यालय ‘मर्ज’ गर्ने लगायतका कुरा राख्दै विद्यालय बन्द गर्न दबाब दिएका थिए । तर, स्थानीयले विद्यालय बन्द नहुने भन्दै प्रतिकार गरे । त्यससँगै विद्यालयको पुनःनिर्माण, शैक्षिण गुणस्तर स्तरोन्नति तथा विद्यार्थीहरूको उपस्थिति बढाउनका लागि स्थानीयबासी आफूहरू स्वयम् लागि परेपछि अहिले विद्यालय यस क्षेत्रकै उदाहरणीय बनेको छ ।
कवि समेत रहेका स्थानीय हेमन यात्रीको पहलमा अहिले विद्यालय नमुना बनेको छ । ‘सरकार आफैँ विद्यालय बन्द गर्नुपर्छ भनेर आएको अवस्थामा सरकारले सहयोग गर्ने कुनै वातावरण नै भएन,’ यात्री भन्छन्, ‘विद्यालयलाई प्रविधिमैत्री बनाउनुपर्छ भनेर स्थानीय स्तर तथा व्यक्तिगत रूपमा सहयोग उठाएर हाल विद्यालयको अवस्थामा रूपान्तरण आएको हो ।’
उनका अनुसार देशबाहिर रहेका तथा यहीँका कवि, लेखकहरूबाट प्राप्त भएको रकमले विद्यालयले मूर्त रुप पाएको छ । कवि यात्रीका अनुसार झण्डै ६ लाख रुपैयाँ लागतमा अहिले विद्यालयको मुहार फेरिएको छ ।
‘संकटमा रहेको विद्यालय र विद्यार्थीको भविष्य उज्यालो बनाउनका लागि सहयोग अभियान थालेर विद्यालयले नयाँ रुप पाएको छ,’ यात्रीले भने, ‘चार महिनासम्म निरन्तर म आफैँले पनि श्रम गरेर विद्यालय आजको अवस्थामा आइपुगेको हो, तीन वर्ष अघि स्थानीय सरकारले बन्द गर्नुपर्छ भनिएको विद्यालयको परिवर्तित रुप देखेर अहिले धेरैजसो मानिसहरूले विश्वासै गर्दैनन् ।’
अहिले विद्यालयमा ६ थान कम्प्युटरसहित एउटा एलइडी टिभी पनि जडान गरिएको छ भने जसबाट ‘प्ले ग्रुप’मा अध्ययनरत विद्यार्थीहरूलाई मनोरञ्जन सँगै सिकाईको अध्याय अगाडि सारिएको छ ।
त्यसबेला विद्यालय बन्द गर्नुपर्छ भनेर भनेका तीनै सरकारी अधिकारीहरूअहिले प्रशंसा गर्न थालेका छन् । विद्यालयको २८ औँ वार्षिकोत्सव कार्यक्रममा गाउँपालिका अध्यक्ष आचार्यले भने, ‘तीन वर्ष अगाडि विद्यालय बन्द गर्नुपर्छ भनेर हामीले सोचका थियौँ, आज आएर विद्यालयको जुन प्रगति भएको छ, यो हाम्रो सोच भन्दा परको कुरा हो ।’
गाउँपालिकाका शिक्षा शाखा प्रमुख खनालले भने, ‘विद्यालयलाई प्रविधिमैत्री बनाउनुपर्छ भन्ने पालिकाकै योजनाअन्तर्गतको कार्यक्रम भएपनि कतिपय विद्यालयहरूमा पुर्याउन नसकिएको सन्र्दभमा यस विद्यालयमा अभिभावकहरूको आफ्नै सक्रियतामा यसरी शैक्षिक गुणस्तरको वृद्वि हुनेगरी काम हुनु सकारात्मक छ ।’