सूचना तथा प्रसारण विभागको प्रथम त्रैमासिक अवस्था चित्रण

आमसञ्चार क्षेत्रलाई मर्यादित र व्यावसायिक बनाई स्थिरता, स्थायित्व र विकासमा सञ्चारजगतको योगदान प्रवद्र्धन गर्न कानुनी र संस्थागत सुधार गर्ने, पत्रकार दुर्घटना बिमा र पत्रकार वृत्ति कोषलाई सञ्चारकर्मीको हितमा परिचालन गर्ने नेपाल सरकारको आर्थिक वर्ष २०७७-७८ को नीति तथा कार्यक्रममा उल्लेख भएको छ । पत्रकारिता क्षेत्रको व्यवसायिकता अभिवृद्धि गर्न क्षमता विकासका कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने, सूचना प्रविधिमा आधारित सञ्चार माध्यमलाई प्रवद्र्धन गर्न सार्वजनिक सरोकार र लोक कल्याणकारी विज्ञापन अनलाइनबाट समेत प्रसारण गर्ने नेपाल सरकारको आर्थिक वर्ष २०७७-७८ को बजेट वक्तव्यमा उल्लेख भएको छ ।

यसै सन्दर्भमा सूचना तथा प्रसारण विभागलाई महŒव र मन्त्रालयले दिएको अख्तियारीबमोजिम विभागबाट शाखागत रूपमा आव २०७७-७८ को प्रथम त्रैमासिकमा विभागबाट देहायबमोजिमको सेवा प्रवाह भएको छ ।

क) प्रशासन तथा पे्रस शाखातर्फको कार्यसम्पादन :
आव २०७७-७८ को श्रावणदेखि असोज मसान्तसम्म ६ सय ६९ नयाँ प्रेस प्रतिनिधि प्रमाणपत्र र परिचयपत्र जारी गर्ने कार्य भएको छ भने आव २०७७÷७८ को श्रावणदेखि असोज मसान्तसम्म १ हजार २ सय १२ प्रेस प्रतिनिधि प्रमाणपत्र र परिचयपत्र नवीकरण भएका छन् । चार जना पत्रकारलाई स्वतन्त्र पत्रकार प्रेस पास जारी भएको छ भने पाँच जना विदेशी पत्रकारलाई प्रेस पास जारी गर्ने र प्रेस भिसाका लागि सिफारिस गर्ने कार्य भएको छ । आव २०७७-७८ को श्रावणदेखि असोज मसान्तसम्म अनलाइन सञ्चार माध्यम निर्देशिका, २०७३ बमोजिम १ सय ६० वटा अनलाइन सञ्चारमाध्यम दर्ता भएका छन् ।

यस्तै, आव २०७७-७८ को श्रावणदेखि असोज मसान्तसम्म १ सय ५१ अनलाइन सञ्चार माध्यम नवीकरण गर्ने कार्य भएको छ । आव २०७७-७८ को श्रावणदेखि असोज मसान्तसम्म ३६ वटा पत्रपत्रिकालाई अस्थायी दर्ताका लागि सिफारिस गर्ने कार्य भएको छ । आव २०७७-७८ को श्रावणदेखि असोज मसान्तसम्म ३८ वटा पत्रपत्रिकालाई स्थायी दर्ताका लागि सिफारिस गरिएको छ ।

(ख) प्रकाशन तथा फोटोग्राफी शाखातर्फको कार्यसम्पादन :
क्यालेन्डर तथा डायरी प्रकाशनका लागि बोलपत्रको सूचना आह्वान गरिएको छ । औपचारिक कार्यक्रमका ३७ वटा तस्बिर छायांकन र नेपाल सरकार मन्त्रिपरिषद्को बैठकले गरेका निर्णय सार्वजनिकीकरण कार्यक्रम गरिएको छ । साथै, अनौपचारिक कार्यक्रममा पाँच वटा तस्बिर छायांकनसमेत भएको छ । साथै, ५० जना सेवाग्राहीलाई फोटो वितरण गरेको र ६ सय ७४ नेगेटिभ डिजिटाइजेसनको कार्यसम्पादन भएको छ ।

त्यस्तै, विभागको वार्षिक प्रगति प्रतिवेदन प्रकाशनका लागि सरकारी निकायमा नै गर्ने गरी मुद्रण विभागमा पठाइएको छ भने विभागको नियमित वार्षिक कार्यक्रममा रहेको नेपाल द्वैमासिक पत्रिका प्रकाशनका लागि समेत मुद्रण विभागमा पठाइएको छ ।

(ग) प्रसारण शाखातर्फको कार्यसम्पादन :
प्रसारण शाखाबाट हुने कार्यमा दुई वटा स्याटलाइट टेलिभिजन नयाँ प्रसारण इजाजत जारी, ११ वटा संस्थाको प्रसारण समय थप, ३ वटा संस्थाको विवरण बदलिएको, १३ वटा संस्थालाई सजाय आदेश गरिएको, १ वटा संस्थालाई नयाँ सिग्नल वितरक इजाजत जारी, ६ वटा नयाँ एफएमलाई नयाँ लाइसेन्स जारी, ३ वटा वाकीटकी लाइसेन्स जारी, २ वटा लाइसेन्सको प्रतिलिपि जारी, ६ वटा टिभी इजाजत भू–प्रके जारी, १ वटा जेपी टिभी इजाजत प्रदान, १ वटा संस्थाको कलसाइन परिवर्तन, २ वटा संस्थालाई नियमति प्रसारण प्ररम्भ अनुमति, ८ वटा संस्थालाई विद्युतीय प्रसारणको लागि उपकरण आयत सिफारिस गरिएको छ भने विभिन्न संस्थालाई १७ लाख १६ हजार २ सय ९८ पैसा ८२ अमेरिकी डलर र ११ करोड ४ लाख ३६ हजार ७ सय ९८ पैसा ३ भारतीय रुपैयाँ विमू सिफारिस गरिएको छ ।

विभागको फोन नम्बरमा सम्पर्क गरी समय लिएर सेवा लिन र सेवा प्रवाहको लागि कोटा निर्धारणमार्फत सेवा प्रवाहको व्यवस्था गरिएको छ

(घ) क्लिनफिड कार्यन्वयनतर्फ :
क्लिनफिड र स्वदेशी–विदेशी टेलिभिजन च्यानलहरूको अनुगमन गर्नका लागि मल्टिभिवर स्ट्रिमिङ मनिटरिङ एण्ड रेकर्डिङ सिस्टम जडान भई नियमित अनुगमन भइरहेको छ । सिस्टमले नेपाली च्यानलहरूको कन्टेन्टसम्म रियल टाइा मनिटरिङ गर्न सक्ने व्यवस्था रहेको छ । विदेशी टेलिभिजन च्यानलको डाउनलिंक चालू आव २०७७-७८ का लागि नवीकरण गर्दा क्लिन फिडसम्बन्धी प्रतिबद्धता गराएर मात्र नवीकरण गरिएको छ । श्री सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयको मिति २०७७ असोज १५ को (सचिवस्तरीय) निर्णयअनुसार ‘विज्ञापन (नियमन गर्ने) ऐन, २०७६ को प्रतिकूल नहुनेगरी विज्ञापनरहित प्रसारणका लागि बनेका र भविष्यमा बन्ने महŒव, मापदण्ड तथा शर्तको पूर्ण रूपमा परिपालना गर्नेछु÷छौं । आयात गर्न लागिएको उपकरणले विदेशबाट प्रसारण हुने टेलिभिजन च्यानलमा विज्ञापनरहित प्रसारण गर्न सहयोग गर्नेछ । नेपाल सरकारलाई कुनै किसिमको आर्थिक दायित्व र व्ययभार नपार्ने विषयमा प्रतिबद्ध छु÷छौं । आयात गर्न लगिएको उपकरणले विज्ञापन (नियमन गर्ने) ऐन, २०७६ अनुसार विज्ञापनरहित कार्यक्रम प्रसारण गर्न सहयोग नगरेमा खरिद, आयात तथा जडानसम्बन्धी आर्थिक तथा अन्य क्षतिपूर्ति उपकरण आयात गर्न माग गर्ने सम्बन्धित संस्थाले नै व्यहोर्ने छ । नेपाल सरकारका नीति, ऐन, नियम तथा मापदण्डको प्रतिकूल हुनेछैन र नेपाल सरकारलाई असर पर्ने कुनै पनि प्रकारका काम गरिनेछैन । विज्ञापन (नियमन गर्ने) ऐन, २०७६ अनुसार विज्ञापनरहित प्रसारण गर्ने गराउने कार्यमा प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दछु÷गर्दछौं ।’ व्यहोराको कबुलियतनामा गराई मात्र विदेशी च्यानलमा विज्ञापनरहित बनाउनका लागि आवश्यक उपकरण सिफारिस भइरहेको छ ।

नेपालभर वितरण गर्ने डिजिटल केबुल नेटवर्क, आईपीटीभी, एमएमडीएस्, डीटीटीबी र डीटीएच प्रविधिमा आधारित प्रसारण र वितरक संस्थाले समेत आफ्नो नेटवर्कबाट अनुगमन गर्नका लागि उक्त उपकरणमा फाइबर, आईआरडीलगायतको जडान भइरहेको र कार्यान्वयनमा आएको छ । मल्टिभिवर स्ट्रिमिङ मनिटरिङ एन्ड रेकर्डिङ सिस्टमको प्राविधिक तालिम सम्पन्न भएको छ भने मनिटरिङ तथा रेकर्डिङ सिस्टमको ब्याकअप पावरका लागि स्पेसिफिकेशन र लागत स्टिमेत तयार भई खरिद प्रकियाको चरणमा रहेको छ । विभागबाट २०७७ कात्तिक ८ पछि अनुगमन भएको प्रतिवेदन मन्त्रालय, निर्देशक समिति र विज्ञापन बोर्डमा मंसिरको पहिलो हप्तामा पठाउने तयारी भइरहेको छ ।

(ङ) लोककल्याणकारी विज्ञापन प्रकाशन गरेबापत रकम भुक्तानी :
आव २०७७-७८ को श्रावणदेखि असोज मसान्तसम्म लोककल्याणकारी विज्ञापनबापत वर्गीकृत पत्रपत्रिकालाई १ करोड ४१ लाख ३६ हजार ५ सय ७३ भुक्तानी भएको छ ।

(च) न्यूनतम पारिश्रमिक उपलब्धता र गुनासो सम्बोधन एवं फैसाला :
श्रमजीवी पत्रकारको आव २०७७-७८ को साउनदेखि असोज मसान्तसम्म चौध वटा उजुरी दर्ता भएको, सञ्चार गृहसँग छलफलको क्रममा १८ वटा उजुरी रहेको, सात वटा उजुरीको दुईपक्षीय मेलमिलाप भएको र दुई वटा उजुरीको दुई पक्षीय मेलमिलाप हुन नसकी निर्णय भएको छ ।

(छ) राजस्व आर्जन, असुल उपर र बेरुजु फछ्र्यौट:
आव २०७७-७८ को साउनदेखि असोज मसान्तसम्म विभागबाट राजस्व रकम ४ करोड ८१ लाख ९८ हजार ४ सय ६७ रुपैयाँ संकलन भएको छ ।
आव २०७७-७८ को साउनदेखि असोज मसान्तसम्ममा विभागको कुल बेरुजु रकम १ करोड ८ लाख ८६ हजार ८ सय ६ मध्ये ६ लाख १३ हजार ८ सय ८६ नियमित गर्न सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयमा पठाइएको र ४८ हजार ९ सय ४ असुल उपर भएको छ ।

(ज) नवीन कार्यसम्पादन :
विभागले अतिरिक्त क्रियाकलापअन्तर्गत आव २०७७÷७८ को त्रैमासिक अवधिमा देहायअनुसारका केही नविन कार्यहरू सम्पादन गरेको छ :

विभागबाट प्रदान हुने सबै प्रकारका सेवाको महŒवले तोकअनुरूप पेस गर्नुपर्ने कागजात, दस्तुर र अन्य विवरण खोलिएको चेकलिस्ट विभागको वेभसाइटमा राखिएको छ । यसले सेवाग्राहीले सेवा प्रदायकसँगै भेट्न नपर्ने, फोन गर्न नपर्ने र सबै विवरण र कागजातसहित सेवा माग गरेमा निर्वाद रूपमा, सहजै र धेरै समय नलाग्ने गरी सेवा प्रवाहको बन्दोबस्त भएको छ । यस्तै सेवाप्रवाह एकैद्वार अर्थात् भुइँतल्लाको एउटै कोठाबाट हुनेगरी मिलाइएको छ ।

यस्तै, सेवाग्राहीले महŒव पुरै नहेरी माग गर्ने प्रचलनलाई न्यून गर्न चेकलिस्ट र सेवाग्राहीबाट बारम्बार सोधिने प्रश्नको उत्तर (एफ्एक्यू) पनि विभागको वेभसाइटमा राखिएको छ ।

सेवाग्राहीले घरमै बसेर सेवाको ’boutमा बुझ्न, हेर्न र पहुँच स्थापित गर्न यी सबै प्रयास भएका हुन् । तर, दुःखद पक्ष यी सबै नहेरी सोझै विभाग आउँदा कागजात नपुग्ने, प्रक्रिया नपुग्ने र विवरण नै पेस नहुने स्थितिले गर्दा सेवाग्राहीलाई चाहेर पनि सेवा प्रवाह गर्न महŒवले नमिल्ने अवस्था हुन्छ । जस्तो हामीले महŒव मान्नुपर्दछ त्यस्तै सेवाग्राहीले पनि महŒव प्रावधानअनुसार नै सेवा माग्नुपर्ने हुन्छ । यदि सबै प्रक्रिया, कागजात भएर पनि सेवाप्रवाह प्राप्त नभएमा हाम्रो दोष हुन जान्छ । यसतर्फ विभाग सचेत छ । सबै प्रक्रिया र कागजात नपु¥याउँदा सेवा प्रवाह प्राप्त भएन भन्न सेवाग्राहीले मिल्दैन ’cause सेवाग्राहीले महŒव, रीत, प्रक्रियाअनुरूप सरकारी कार्यालयमा सेवा माग र्ने दायित्व र कर्तव्य हो । अधिकार मात्र हैन ।

आयात गर्न लागिएको उपकरणले विदेशबाट प्रसारण हुने टेलिभिजन च्यानलमा विज्ञापनरहित प्रसारण गर्न सहयोग गर्नेछ

कार्यालयको सुन्दरता एवं मर्मत कार्यअन्तर्गत विभागलाई आर्थिक भार नपर्नेगरी कार्यालय परिसरमा रहेको १.५ रोपनी जग्गामा रहेको झाडी हेभी इक्विपमेन्ट डिभिजनबाट सरसफाइ गरी सम्माइएको र उक्त जग्गामा चाँप, धुपी, टिकुमा, नीलकाँडालगायतका मौसमी फूलहरू डिभिजन वन कार्यालय, काठमाडौंलाई अनुरोध गरी करिब २ सयको संख्यामा रोपिएको छ । कार्यालय परिसरमा बगैंचा निर्माणका लागि राष्ट्रिय उद्यान गोदावरीबाट सहयोग स्वरुप फूल प्राप्त भएकाले कार्यालय परिसरमा बगैंचा निर्माण भएको छ । सो बगैंचा निर्माण र सम्भारका लागि आंशिक समय काम गर्ने गरी मालीको व्यवस्था भएको छ ।

सञ्चारग्रामका सबै कार्यालयहरूमा विद्युतीय क्षमता बढाउन विभागबाट अनुरोध भएअनुसार नेपाल विद्युत प्राधिकरणबाट २५ केभीएबाट हाल १ सय केभीए क्षमता भएको नयाँ ट्रान्सफर्म जडान भएको ।

सेवा ग्राहीलाई पानी र घाम छेक्न त्रिपाल खरिदको कार्य भएको छ । सेवाग्राहीलाई हेल्पडेक्सको व्यवस्था, सेनिटाइजर र पानीको समेत व्यवस्था गरिएको छ । विभागको फोन नम्बरमा सम्पर्क गरी समय लिएर सेवा लिन र सेवाप्रवाहका लागि कोटो निर्धारणमार्फत सेवाप्रवाहको व्यवस्था गरिएको छ ।

संघीय सचिवालय मर्मत तथा व्यवस्थापन कार्यालयबाट विभागको भवनमा रहेको लिकेज मर्मत र विभागको स्वामित्वमा रहेको १.५ रोपनी जग्गामा घेराबार तथा गेट निर्माण कार्यको लागि लागत इस्टिमेट तयार भई निर्माणको चरणमा रहेको छ ।
विभागले वार्षिक कार्यक्रममा तोकिएका कार्यक्रम लक्ष्यबमोजिम गरिरहेको, नवीन सुधारलाई प्राथमिकता दिएको र निरन्तर गर्नुपर्ने कार्यमा समेत क्रमशः सुधार गरी कार्यसम्पादन गर्ने गरेको छ । यसरी सानो संस्थागत र प्रक्रियागत सुधारमा विभाग जुटेको छ ।
(लेखक विभागका महानिर्देशक हुन् ।)

तपाइको प्रतिक्रिया
(Visited 494 times, 1 visits today)

Ads Space Available

epaper

भर्खरै

प्रधानमन्त्री प्रचण्ड र देउवाबीच भेटवार्ता

कुरी-कुरी

राजधानी राष्ट्रिय दैनिक:कुरी-कुरी – असोज ८, २०८०
राजधानी राष्ट्रिय दैनिक:कुरी-कुरी – असोज ८, २०८०
दम्भले एमालेलाई घाटा