स्याङ्जा । हरेक बर्ष आम्दानीको स्रोत बन्दै आएको सुन्तला खेती लगाउनेको संख्या स्याङ्जामा बढ्दै जान थालेको छ । धेरै दुख गर्न नपर्ने र राम्रो आम्दानीको स्रोत हुनेभएपछि जिल्लामा सुन्तलाखेती गर्ने किसानहरु बढेका छन् । सुन्तला किसानका समस्या र समाधानका लागि जिल्लामा अनुगमन समेत गरिएको छ ।

लोभलाग्दो आम्दानीको स्रोत

राष्ट्रिय फल घोषणा गरिएको सुन्तलाको जिल्ला हो स्याङ्जा । स्याङ्जा सुन्तलाबाट प्रमुख आयआर्जन गर्ने जिल्ला पनि हो । फटफुट सुन्तला खेती गर्दै सामान्य आयआर्जनमा रहेका स्याङ्जाका किसानहरु पछिल्लो समय यो खेतीलाई प्रमुख आम्दानीको स्रोत बनाउन थालेका छन् । जिल्लामा प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना कार्यन्वयन एकाई कार्यालय स्थापना भएपछि सुन्तला लगाउने किसानहरुको आकर्षण समेत ह्रुवात्तै बढेको छ ।

रातो राम्रो, गुलियो मिठो भन्ने उखान झै स्याङ्जाको सुन्तला अहिले देशभर चिनिन्छ । सुन्तलाले छुट्टै पहिचान बनाएको स्याङ्जामा यो बर्षमात्रै बाँजो र जंगल रहेको ५० हेक्टर जमिनमा सुन्तलाखेती सुरु गरिएको परियोजनाले जनाएको छ । हरेकबर्ष ५० देखी १ सय हेक्टर खेरा गएको जमिनको सदुपयोग गर्दै आएका किसान प्राविधिक सहित बिरुवा अनुदानमा पाउँन थालेपछि सुन्तलाखेती तर्फ उनीहरुको रुची बढ्न थालेको परियोजनाको तथ्याङकले देखाएको छ ।

सुन्तला सुपरजोन, परियोजना, जिल्ला समन्वय समिति, जिल्ला कृषि ज्ञान केन्द्र, डिभिजन बन, पशु सेवा, कृषि स्रोत केन्द्र र पत्रकारहरु सहितको टोलीले सुन्तलाखेतीको अनुगमन गरेको छ । सरोकारवाला निकायहरु सहितको अनुगमनमा गएको टोलीले स्याङ्जा सुन्तलाको प्रमुख आम्दानीको स्रोत भइसकेको औल्याएका छन् ।

किसान पनि सुन्तलाखेती तर्फ निकै उत्साही देखिएको र यो अनुगमनले किसानलाई फाइदा पुगेको सुन्तला सुपरजोन संचालक समन्वय समितिका संयोजक बोधराज अर्यालले बताए । सिमित साधनश्रोतले सुन्तलाखेती गर्नपर्ने बाध्यता किसानसगँ रहदै आएकाले उत्पादनमा अझै सन्तोजनक नभएपनि आशा भने गर्नुपर्ने धारणा संयोजक अर्यालको छ ।

बेला—बेलामा हुने अनुगमनले किसानका समस्या र समाधान पहिचान गर्न सजिलो हुदै आएको छ । सुन्तला सुपरजोन परियोजना स्याङ्जामा आएपछि बाँझो जमिनको सदुपयोग गर्न पाएकोमा किसानहरु खुशी भएका छन् । सुन्तलाखेती कै कारण गाउँ छाड्नेहरु गाउँ फर्कन थालेको फेदिखोलाका सुन्ताल किसान शिवप्रसाद गौतमले बताए ।

२५ जनाको समुहगत रुपमा १४० रोपनीमा झण्डै २८ सय बिरुवा रोपण गरिएको उनले बताए । पुरै जमिन जंगल बनेको थियो उनले भने,‘अहिले यसलाई फाडेर सुन्तला रोपण गरेका छौं ।’ यसबाट आम्दानीको स्रोत हुने आशामा छौं उनले भने ।

सुन्तलाखेतीबाट केहीबर्ष पछि आम्दानीको पर्खाइमा रहेका किसानहरु सुन्तलाखेतीले सन्तुष्ट भएको बताएका छन् । देश विदेश घुमेर आम्दानीको राम्रो कमाई गरेपनि गाउँको जमिन खेरा गएको देखेर गाउँ फर्केर सुन्तला खेती गरेको अर्जुनचौपारीका हिमलाल पौडेलले बताए । प्राविधिक सहयोग र सुन्तलामा चाहिने सबै परियोजनाबाट पाएकाले सुन्तलाखेतीमा कुनै समस्या नभएको उनको भनाई छ ।

स्याङ्जामा अहिले समुहगत र व्याक्तिगत रुपमा फार्म दर्ता गरेर व्यवसायीकरुपले सुन्तलाखेती गर्नेको संख्या उल्लेख्य रहेको छ । ८ बर्ष पहिला ८५० हेक्टरमा उत्पादन हुदै आएको सुन्तला हालसम्म आइपुग्दा २२५० हेक्टरमा सुन्तला उत्पादन हुदै आएको छ । ५५ करोड आम्दानी हुदै आएको स्याङ्जामा हाल १५० करोड आम्दानी हुने सम्म पुगेको छ ।

सिजनल खेती र धेरै दुख गर्न नपर्ने भएपछि सुन्तलाखेती तर्फ स्याङ्जाका किसानहरु बढी आकर्षण हुन थालेको प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनाका प्रमुख माधव लम्साल बताउछन् । बाँझो जमिनको सदुपयोग गर्ने किसानको संख्या बढेको प्रमुख लम्सालले बताए । अवको ५ बर्षपछि स्याङ्जा सुन्तलामय हुने लम्सालको विश्वास छ ।

गतबर्ष १९ हजार मेट्रिक टन सुन्तला उत्पादन भएको स्याङ्जामा यसबर्ष २२ हजार मेट्रिक टन सुन्तला उत्पादन हुने अपेक्षा गरिएको छ । भौगोलिक दृष्टिकोणले साथ दिएको स्याङ्जाका अधिकांश क्षेत्रमा सुन्तला उत्पादन हुन्छ । यो खेतीलाई अझै साधनश्रोत र विश्व बजारीकरणको व्यवस्था गर्न सरकारले ध्यान दिने हो भने स्याङ्जा मात्रै नभएर देशकै आर्थिक मेरुदण्डको रुपमा रहने देखिन्छ ।

सम्बन्धित समाचार

१० वर्षमा फेरिएको ‘उजाड डाँडो’ उडान कटौतीपछि ह्वात्तै बढ्यो भाडादर कोरलामा खानेपानी र शौचालयको अभाव तिहारमा ५० करोड रुपैयाँबराबरको फूलको व्यापार कोशीका मन्त्रीको जापान प्रकरण- १० देखि १३ लाखसम्म बुझाएको खुलासा डोनाल्ड ट्रम्पको पुनरागमनको सम्भावित प्रभाव लामिछानेलाई थप १३ दिन हिरासतमा राख्न अदालतको अनुमति मौरी पालनतर्फ आकर्षित बन्दै बझाङका कृषक सुरक्षा घेरामा रविको तेस्रो दिनको बयान, आजै सकिने, पोखरा लगिने संखुवासभामा ७५ लाख बढी विद्युत बक्यौता उठेन आइतबार बिहान १० देखि अपराह्न ५ बजेसम्म मनोनयन वैदेशिक अनुदान शून्य र विकास खर्च अति न्यून